Pierniki tradycyjne. Cenny rodzinny przepis.

Ten przepis na pierniki tradycyjne jest w mojej rodzinie od pokoleń. Dosłownie. Dostałam go od swojej mamy, a ona od swojej. I myślę, że może sięgać jeszcze dalej 😉 Takie tradycyjne pierniczki bożonarodzeniowe są lekko chrupiące z zewnątrz, a miękkie w środku, o intensywnym korzennym smaku. Mają charakterystyczny, świąteczny aromat, który długo utrzymuje się w domu, a dzięki odpowiedniemu przechowywaniu można je zachować nawet przez kilka tygodni. Cieszę się, że mogę podzielić się z Wami tym przepisem, bo uważam go za jeden z najcenniejszych, rodzinnych przepisów jakie mam 🙂 ♥

Jeśli chcesz szybko zobaczyć tylko przepis, to kliknij “skocz do przepisu”. Jeśli chcesz dowiedzieć się czegoś więcej, to czytaj dalej…

Odkąd pamiętam te pierniczki pojawiają się w moim domu w absolutnie każde Święta (inne potrawy się czasem zmieniają, ale te konkretne pierniczki zawsze muszą zostać zrobione 😉 ) i co roku sprawiają, że czas Bożego Narodzenia jest tak wyjątkowym okresem w roku. Takie pierniczki możesz oczywiście polukrować i dowolnie ozdobić, choć przyznam że ja je uwielbiam po prostu z dodatkiem prostej polewy czekoladowej.

NAJPIERW OBJERZYJ TO VIDEO Z PRZEPISEM NA PIERNIKI TRADYCYJNE I PRZEKONAJ SIĘ JAK ŁATWO JE ZROBIĆ:

POTRZEBNE SKŁADNIKI:

🎄 Składniki na około 100 pierniczków:

🔹 1 kg mąki pszennej (typ 450 lub 500)
🔹 350 g miodu (najlepiej płynnego; maksymalnie połowę można zastąpić sztucznym miodem)
🔹 350 g cukru białego
🔹 1 opakowanie proszku do pieczenia
🔹 10 g amoniaku (rozpuścić w 1/5 szklanki przegotowanej, letniej/ciepłej wody)
🔹 2 opakowania przypraw do piernika (łącznie około 40–50 g)
🔹 2 płaskie łyżki kakao
🔹 350 g margaryny do pieczenia (np. Kasia)
🔹 3 jajka, rozmiar L

AMONIAK – W przeciwieństwie do drożdży czy proszku do pieczenia, amoniak nie wpływa znacząco na smak, ponieważ jego charakterystyczny, mocny zapach ulatnia się podczas pieczenia. Amoniak był powszechnie stosowany przed upowszechnieniem się proszku do pieczenia, szczególnie w przepisach przekazywanych z pokolenia na pokolenie, dlatego również w naszym, rodzinnym przepisie go nie mogło zabraknąć.

PIERNICZKI TRADYCYJNE. KROK PO KROKU.

(Uwaga! Na zdjęciach pokazane są pierniczki zrobione z 3 kg mąki, bo na Święta przygotowuję zawsze większą ilość pierniczków. Natomiast na dole wpisu podaję przepis na pierniczki z 1 kg mąki)

KROK 1.

Do miski przesiej mąkę pszenną i wsyp proszek do pieczenia. Dobrze przemieszaj tak, aby proszek połączył się z mąką.

KROK 2

Do garnka włóż pokrojoną na mniejsze kawałki margarynę, wsyp cukier oraz wlej miód. Powoli roztapiaj, aż wszystkie składniki połączą się w jednolitą masę.

KROK 3.

Do roztopionej masy wsyp przyprawę do piernika oraz kakao. Trzymaj na mniejszym albo średnim ogniu i mieszaj powoli do czasu aż przyprawy i kakao dobrze połączą się z masą.

KROK 4.

Przygotowaną masę wylej na mąkę i dobrze i powoli mieszaj np. drewnianą łopatką. Mieszaj do czasu aż wszystkie składniki ładnie się ze sobą połączą. Następnie dodawaj po kolei jajka, czyli dodaj jedno jajko i przemieszaj aż do połączenia, potem dodaj kolejne jajko i znowu przemieszaj i tak, aż dodasz wszystkie jajka.

KROK 5.

Przygotuj amoniak, czyli wsyp amoniak (10 g na 1 kg mąki) do szklanki i zalej ciepłą/letnią, przegotowaną wodą (około 1/5 szklanki na 10 g) i dobrze przemieszaj aż amoniak całkowicie się rozpuści (pamiętaj, że amoniak ma intensywny, drażniący zapach, ale całkowicie ulatnia się podczas pieczenia). Wlej tak przygotowany amoniak do reszty składników i dobrze go wmieszaj w ciasto. Mieszaj jeszcze kilkakrotnie, nawet kilkunastokrotnie ciasto – warto mieszać do czasu aż ciasto będzie “stawiało opór” i będzie już bardzo trudno mieszać ( pod koniec mieszanie może wymagać już całkiem sporej siły).

KROK 6.

Wyrównaj ciasto z wierzchu i posyp je trochę mąką. Ciasto trzeba odłożyć w chłodne miejsce na około 5 dni, ale spokojnie można go odłożyć na dłużej np. na 2 – 3 tygodnie. Ciasto nie może mieć zbyt dużego kontaktu z powietrzem, bo wyschnie, dlatego nakryj ciasto z wierzchu folią spożywczą, a miskę warto jeszcze przykryć ręcznikiem kuchennym. Po czasie takiego “leżakowania” ciasto będzie twarde i trzeba będzie je kroić ostrym nożem.

W tradycyjnych przepisach ciasto dojrzewa nawet kilka tygodni (2-6 tygodni) w chłodnym miejscu, np. w spiżarni. Przechowuje się je w szczelnie zamkniętym pojemniku, aby nie wysychało. Ciasto z tego przepisu wystarczy odstawić na kilka dni np. 5 – 8 dni, ale oczywiście może stać dłużej.

DLACZEGO CIASTO NA TRADYCYJNE PIERNICZKI NALEŻY “ODŁOŻYĆ”?

Odkładanie ciasta na pierniczki na kilka dni lub tygodni pozwala na dojrzewanie smaków, dzięki czemu przyprawy korzenne, miód i cukier łączą się w harmonijny, głęboki aromat. W tym czasie mąka wchłania wilgoć, co sprawia, że ciasto staje się elastyczniejsze, a pierniczki po upieczeniu są miękkie i delikatne. Miód, działając jako naturalny konserwant, pomaga zachować świeżość i odpowiednią konsystencję wypieków. Dodatkowo, dojrzewanie umożliwia reakcje chemiczne między składnikami, które wzbogacają aromat i strukturę pierniczków. Proces ten wywodzi się z tradycyjnych metod, gdzie przygotowanie pierników zaczynano nawet kilka tygodni przed świętami, by zapewnić im najlepszą jakość.

KROK 7.

Po odpoczynku/leżakowaniu rozwałkuj ciasto na grubość około pół centymetra (ciasto wykrawaj po kawałku nożem). Wykrawaj ulubione kształty za pomocą foremek. Pierniki układaj na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia albo wysmarowanej tłuszczem, zachowując odpowiednie odstępy. Opcjonalnie możesz w środek piernika wcisnąć kawałek orzecha włoskiego. Piecz w temperaturze 180°C (góra-dół) przez 12-13 minut (w zależności od grubości) aż do zarumienia.

KROK 8.

Po ostygnięciu pierniczki możesz udekorować lukrem, polewą czekoladową lub kolorowymi posypkami. Aby przygotować prostą polewę czekoladową wymieszaj przesiany przez sitko cukier puder, extra ciemne kakao i letnią wodą. Polewą wysmaruj pierniczki i odłóż do zastygnięcia.

Niech Dzieciątko Jezus wniesie do Twojego domu radość, spokój i… anielską cierpliwość do dekorowania pierników! 🎄✨ Niech każdy pierniczek, nawet ten krzywy, smakuje jak świąteczny cud, a zapach cynamonu i goździków będzie lepszy niż najlepsza świeczka!

Radosnych, pachnących i przepysznych Świąt! 🎅🍪

WARTOŚĆ ODŻYWCZA:

Jeśli chodzi o wartość odżywczą to ciężko ją dokładnie w tym przypadku obliczyć, bo wielkości foremek i grubość ciastka będzie się różnić. W przybliżeniu jednak można to obliczyć. Zakładam, że z podanych proporcji (na 1 kg mąki) uda się zrobić około 100 pierniczków średniej wielkości. Wtedy jeden pierniczek, czyli 1/100 całości będzie miał w przybliżeniu:
🔥 Kalorie:  88
💪 Białko:  1,1 g
🧈 Tłuszcze: 3 g
🥔 Węglowodany: 14,4 g

Pierniczki tradycyjne. Składniki, przygotowanie, możliwość wydrukowania.

❓ Najczęstsze pytania o tradycyjne pierniczki dojrzewające

🔹 Czy ciasto na pierniczki naprawdę musi leżakować?
Tak — kilka dni odpoczynku znacznie poprawia smak i strukturę pierniczków. Minimum to 5–7 dni, ale spokojnie mogą dojrzewać 2–3 tygodnie. Im dłużej leżakują, tym bardziej aromatyczne i kruche będą po upieczeniu.

🔹 Czy mogę pominąć amoniak?
Nie w tym przepisie — amoniak odpowiada za idealne napowietrzenie i delikatność pierniczków. Po upieczeniu jego zapach całkowicie znika. W razie konieczności można go zastąpić proszkiem do pieczenia, ale pierniczki będą inne: mniej kruche i mniej „pierniczkowe”.

🔹 Dlaczego ciasto po leżakowaniu jest bardzo twarde?
To normalne dla ciasta dojrzewającego. Najlepiej kroić je ostrym nożem na kawałki i rozwałkowywać partiami — pod wpływem ciepła rąk szybko mięknie.

🔹 Czy mogę użyć masła zamiast margaryny?
Tak, ale pierniczki będą minimalnie twardsze i mniej miękkie następnego dnia. Margaryna do pieczenia daje bardziej tradycyjny efekt, zgodny ze starymi recepturami.

🔹 Czy miód może być sztuczny?
Tak — maksymalnie połowę ilości. Całość lepiej przygotować na prawdziwym miodzie, ale częściowe użycie sztucznego nie zaszkodzi strukturze ciasta, tylko delikatnie zmieni smak.

🔹 Czy pierniczki zmiękną po upieczeniu?
Tak — po kilku dniach w puszce, najlepiej z kawałkiem jabłka lub skórką pomarańczy. Jeśli chcesz miękkie od razu, rozwałkuj ciasto trochę grubiej (ok. 6–7 mm).

🔹 Jak przechowywać pierniczki?
W szczelnej metalowej puszce lub szklanym pojemniku. Dodatkowo możesz włożyć mały kawałek jabłka, ale wymieniaj go co 1–2 dni, by uniknąć pleśni.

🔹 Czy ciasto może leżeć w lodówce?
Może, ale lepiej w chłodnym pomieszczeniu (spiżarnia, chłodny balkon zimą, piwnica). Ważne: ciasto musi być szczelnie przykryte, bo szybko wysycha.

🔹 Na jaką grubość najlepiej wałkować pierniczki?
Około 0,5 cm. Cieńsze będą chrupiące, grubsze — miękkie i lekko „ciastowe”.

🔹 Jak długo piec pierniczki, aby ich nie przesuszyć?
12–13 minut w 180°C (góra–dół). Jeśli pieczesz mniejsze kształty – skróć czas o 1–2 minuty. Pierniczki dopiekają się jeszcze po wyjęciu z piekarnika.

🔹 Kiedy dekorować pierniczki?
Po całkowitym wystudzeniu. Najlepiej po kilku godzinach od pieczenia — wtedy są stabilne i nie puszczają wilgoci pod lukrem.

🔹 Czy mogę zamrozić ciasto?
Tak — odpowiednio zapakowane (folia + pojemnik) wytrzyma do 3 miesięcy. Po rozmrożeniu wyrabiaj krótko i od razu wałkuj.